Sartre is geen relativist, hij geeft aan dat je moet kiezen en niet ontlopen. Sartre raadt aan om uit te gaan van de absurditeit van het bestaan: er is niets is een gegeven. De mens is in een zinloze wereld geworpen en het kan zichzelf ontwerpen.  Volgens Sartre is de mens geen uitkomst van gewoonte, religie of bevel (Filosofie, 2014)

Het maken van keuzes is volgens Sartre een moeizaam proces omdat je vecht tegen visies van anderen over jezelf. De ander ziet je als een bepaald persoon met de daar bijhorende eigenschappen, terwijl de keuze juist de mogelijkheid biedt om jezelf opnieuw te bepalen. Volgens Sartre is dit de reden waarom de anderen altijd een last zijn: ze maken je tot object.  (Filosofie, 2014)

Sartre maakt een duidelijk punt, de mens kiest ervoor om zichzelf te vormen en te ontwerpen. Kijkend vanuit zijn point of view kunnen we stellen dat de dak- of thuisloze keuzes maakt die leiden tot zijn bestaan. Hij is met niets begonnen en heeft zich gevormd tot het mens wat hij nu is, het is geen uitkomst van gewoonte, religie of bevel.

Als ware kan je stellen dat de dak en thuislozen allemaal keuzes maken die leiden tot wie ze zijn, maar de mens en media maken je tot een object. En daar heeft hij een heel goed punt, want over dak- en thuislozen is een beeld geschept die niet altijd klopt met de werkelijkheid. Denkend aan dak- en thuislozen komt en snel het stereotype van een man die stinkt en die uit vuilnisbakken eet. Maar wij denken niet aan een mens die individueel is en die zijn eigen bijhorende eigenschappen heeft.

Milgram

Het experiment van Milgram toont ons hoe gehoorzaam mensen zijn voor iemand met autoriteit. In het experiment dient de proefpersoon schokken toe aan een acteur dit allemaal aangemoedigd door een onderzoeker. Er worden pijnkreten gehoord maar de gene met autoriteit geeft aan dat het niet gevaarlijk is en dat er moet worden doorgegaan. Uiteindelijk bonsde de acteur op de deur en begon te schreeuwen dat deze last van zijn hart had, kort daarna is het stil. Veel deelnemers vroegen op dit punt of ze niet verantwoordelijk waren voor de gevolgen van dit onderzoek. Wanneer de onderzoeker zei dat hij de verantwoording op zich zou nemen, gingen veel mensen door met het onderzoek. (McLeod, 2007)

En dit is iets wat we terug kunnen koppelen aan dak- en thuislozen en vooral op het punt van verantwoordelijkheid. Veel mensen nemen pas verantwoordelijkheid zodra ze daartoe worden gezet door iemand met autoriteit. Dak- en thuislozen word vaker gezien als een probleem van iemand anders en ‘iets’ waar je beter geen contact mee kan maken want dan word het jou probleem. Maar het is ook een macht relatie wat zich afspeelt.

Die Welle

Maar ook de film Die Welle/The Wave is van belang bij deze opdracht en geeft ons een andere invalshoek. De film gaat over een project in een klas met de bedoeling een dictatuur voelbaar te maken. Wat vrij onschuldig begint met begrippen als groepsdruk en discipline ontwikkelt zich na enkele dagen in een serieuze beweging met als naam Die Welle. Al op de derde dag beginnen de scholieren andersdenkenden uit te sluiten en het ene na het andere conflict escaleert.

Deze film illustreert iets belangrijks en dat is dat uniformiteit binnen de groep leidt tot absolute uitsluiting van iedereen die zich niet exact aan de groepsregels conformeert.  Het is bijna van zelfsprekend dat iedereen een dak boven zijn hoofd heeft, en wie dit niet heeft is een uitzondering.

Maar ook laat het zien hoe groepsdruk kan worden uitgeoefend om een beeld te vormen. Dak- en thuislozen zijn meestal onderdeel van het straatbeeld en iets wat je meestal al van jonge leeftijd al ziet. Ouders zijn op jonge leeftijd nog een belangrijke bron van autoriteit, en als deze niet aangeven dat zwervers gezien moeten worden als mensen kan er al een beeld worden gevormd. Maar ook in groepen van jongeren/volwassen kan het beeld worden gevormd. Als je op straat loopt en er is een dak- of thuisloze eten aan het zoeken uit de prullenbak worden er meestal toch rare blikken in die richting gegeven of er met een grote boog omheen gelopen. Het geeft aan dat ze minder waard zijn en roept vooroordelen van “Alle zwervers eten uit prullenbakken” in het leven. Terwijl dit niet altijd het geval hoeft te zijn.